Vasküler Malformasyon
Vasküler malformas yon nedir?
Genellikle doğumda bulunan ancak gençlik veya yetişkinlikte fark edilen ciltte mavi mor görünüme sebep olan damar yumaklarıdır. Bu yapılar doğumdan itibaren var olmasına karşın yavaş büyüdüklerinden tespit edilmeleri ilk gençlik hatta yetişkin çağını bulabilir.
Vasküler malformasyonlar, çoğunlukla kol ve bacaklarda olmak üzere vücudun herhangi bir yerinde bulunabilirler. Atardamar ve toplardamarların ağ gibi araya gelerek küçük veya büyük yumaklar oluşturduğu anormal damarsal yapılardır.
Hayatı tehdit etmez ancak hayat konforunu bozan şikayetlere yol açabilir. Kimi hastada kozmetik kaygı oluştururken kimi hastada ağrı, el ve kollarda hareket kısıtlılığı yapabilir.
En sık belirtiler nelerdir?
Genellikle doğumda vardırlar, ancak fark edilmeleri çocukluk, gençlik ve yetişkinlik çağını bulabilir. Ciltte mavi mor renkli lekeler şeklindedir. En sık belirti ağrı olmakla beraber el ve ayakta hareket kısıtlılığı oluşturabilir. Fazla büyük olanlar çevre organlara bası yapabilir, sinirleri etkileyerek ağrı ve uyuşmalara sebep olabilir. El ve yüz gibi organlarda ciddi kozmetik sorunlarla gelebilirler.
Nasıl tanı koyarız?
Hastaların çoğunun tanısı dıştan görünüşüne bakılarak konabilir. Fakat sadece görünümlerinden ibaret değildirler ve ciltten derinlere uzanırlar. Damar yumaklarının hem büyüklüğü hem kesin tanısı için dopplerultrason, tomografi ve MR ile inceleme yapılır. MR (EMAR) lezyonun büyüklüğü ve kesin tanısı konusunda çok değerli bilgiler verir.
Hangi lezyonlarla karışabilir?
Genellikle hemanjiomlarla (hemanjioma) karıştırlır. Hemanjiomlar doğumda görünebilmekle birlikte gerileyip kaybolabilirler. Bir kısım hemanjiomlar sebat ederek gençlik ve yetişkinlikte ortaya çıkabilir ve genellikle kas içerisinde bulunurlar. Radyolojik inceleme yöntemleri ile ayrımları kolayca yapılabilmektedir. Bu karışıklığı ortadan kaldırmak için bilimsel olarak sınıflandırma yapılmıştır.
Vasküleranomalilerin sınıflandırılması
1.hemanjiomalar ve konjenitalvasküler tümörler (bunlar kaybolarbilirler)
2. vaskülermalformasyonlar
– Yavaş akımlı vaskülermalformasyonlar
1. Venözmalformasyon
2. lenfatik malformasyon
3. kapillermalformasyon
– Hızlı akımlı vaskülermalformasyonlar
1. arteriovenözmalformasyon (AVM)
2. arteriovenöz fistül (AVF)
Tedavi gerekli midir?
Kozmetik veya yaşam konforunu tehdit etmiyorsa tedavi gerekmeyebilir. Ancak uzuv kullanım sorunları, ağrı ve hatta kanama gibi sorunlar ortaya çıkarıyorsa tedavi etmek gerekir. Özellikle hızlı akımlı vaskülermalformasyonlar kanın vücutta dolanım süresini kısaltarak hızla kalbe dönmesine neden olarak kalbi yorucu etkileri nedeniyle de tedavi etmek gerekir.
Nasıl tedavi ederiz?
Ameliyatsız veya cerrahi olarak iki yoldan tedavi edilebilmekle birlikte bazı hastalarda hem ameliyatsız tedavi ardından cerrahi tedavi yapmak gerekebilir.
Cerrahi tedavi olarak damar yumağının genel anestezi altında çıkarılmasıdır.
Ameliyatsız tedavi ise sadece iğneler anormal damarlar dondurulur (skleroterapi).
Vaskülermalformasyonun tipine göre hangi tedavinin iyi olacağına karar verilir. Eğer ameliyatla damar yumağının tümünün çıkarılma şansı varsa çok etkili bir yöntemdir. Ancak tamamı çıkarılmazsa zamanla kalan kısım büyüyerek tekrarlayabilir. Bazen iki yönteminde birlikte kullanılması gerekebilir. Ameliyat sırasında kanama riskini ortadan kaldırmak için önce ameliyatsız olarak damar yumağı dondurulur, sonra ameliyat edilir.
Ameliyatsız tedavi nasıl yapılır?
Ultrason eşliğinde ince iğnelerle anormal damarların içine girilerek damarları dondurucu ilaçlar verilerek damar yumağı kurutulur. Bir çok damarsal ağ olduğundan birden fazla iğne girimi gerekebilir. Böylece tüm damarsal ağ kurutulur.
işlem sırasında ağrı olmaması ve hastaların heyecan ve korkularının giderilmesi için damardan sakinleştirici ve ağrı kesici ilaçlar verilir.
İşlem süresi hastaya göre değişmekle birlikte 15 ile 60 dakika arasındadır. Hastalar aynı gün taburcu edilir, ertesi gün günlük yaşamlarına dönerler.
Genellikle işlem sonrası ağrı olmamakla birlikte bazı hastalarda ağrı ve o bölgede sertleşme olabilir. Ağrılar geçici olup birkaç gün sürer. Gereğinde ağrı kesici ilaçlarla bu ağrılar giderilir.
Ameliyatsız tedavi etkili midir?
İğne tedavisi hem kolay uygulanabilir olması hem hastane yatışı gerektirmeksizin günümüzde en etkili tedavi yöntemlerindendir.
Vaskülermalformasyonlar iğne tedavisi ile yumağın büyüklüğüne göre birkaç seansta tamamen yok edilebilir. Narkoz gerektirmez, hastane yatışı gerektirmez.
Vaskülermalformasyonlar damar yumağı olduğundan çok fazla kan içerir. Ameliyatı düşünen hastalar da dahi ameliyat öncesi iğne tedavisi ile damarlarının dondurulması hem ameliyat başarısını artırır, hem kanama gibi istenmeyen yan etkileri ortadan kaldırmış olur.